Jak dobrać dawkę energii w laseroterapii?
Praktyczny przewodnik dla fizjoterapeutów
Dobór odpowiedniej dawki energii w laseroterapii to klucz do skuteczności, bezpieczeństwa i komfortu pacjenta. W tym artykule wyjaśniamy, jak dobrać parametry zabiegu, czym jest gęstość mocy, jak głęboko przenika promieniowanie oraz jak uniknąć przegrzewania tkanek powierzchniowych.
Czym jest gęstość mocy?
Gęstość mocy (irradiancja) to moc lasera (W) przypadająca na jednostkę powierzchni plamki (cm²):
Gęstość mocy = Moc lasera (W) / Powierzchnia plamki (cm²)
Przykład dla plamki 11 mm i mocy 6 W:
- Średnica plamki: 11 mm = 1,1 cm → promień: 0,55 cm
- Pole powierzchni: π × (0,55)² ≈ 0,95 cm²
- Gęstość mocy = 6 W / 0,95 cm² ≈ 6,3 W/cm²
Przykład dla plamki 22 mm i mocy 12 W:
- Średnica plamki: 22 mm = 2,2 cm → promień: 1,1 cm
- Pole powierzchni = π × (1,1)² ≈ 3,80 cm²
- Gęstość mocy = 12 W / 3,80 cm² ≈ 3,16 W/cm²
Gęstość mocy wpływa na intensywność oddziaływania, ale nie bezpośrednio na głębokość penetracji - tę determinuje m.in. długość fali i rozmiar plamki.
Jak głęboko działa światło laserowe?
Efektywna głębokość penetracji zależy od:
- Długości fali - decyduje, które struktury absorbują światło i jak głęboko ono dociera.
- Szerokości plamki - im większa, tym głębsza penetracja (mniejsze rozproszenie).
- Mocy lasera - wyższa moc = możliwość dostarczenia energii do głębszych tkanek.
Poniższa tabela przedstawia szacunkową głębokość wnikania światła laserowego (w cm) dla różnych mocy oferowanych przez aparaty do laseroterapii firmy Globus.
| Moc lasera | Średnica plamki | 808 nm | 980 nm | 1064 nm |
|---|---|---|---|---|
| 1 W | 11 mm | 1,0 cm | 0,8 cm* | 1,3 cm* |
| 1 W | 22 mm | 1,7 cm | 1,4 cm* | 2,0 cm* |
| 6 W | 11 mm | 2,5 cm | 2,0 cm | 3,0 cm |
| 6 W | 22 mm | 3,5 cm | 3,0 cm | 4,5 cm |
| 12 W | 11 mm | 3,5 cm | 3,0 cm | 4,0 cm |
| 12 W | 22 mm | 4,5 cm | 4,0 cm | 5,5 cm |
Dane szacunkowe. Rzeczywista głębokość zależy od rodzaju tkanki, ustawień zabiegu, czy kąta padania wiązki.
Plamka 22 mm i długości fal 980 i 1064 jako opcja w zależności od modelu.
* - brak w ofercie
Jak unikać przegrzania tkanek powierzchniowych?
Podczas leczenia głębokich struktur, należy chronić skórę i tkanki powierzchniowe. Oto najważniejsze strategie:
- Dobieraj odpowiednią długość fali - 808 nm i 1064 nm są bezpieczniejsze dla skóry niż 980 nm.
- Stosuj technikę skanowania - prowadź sondę w ruchu, nie zatrzymuj jej w jednym miejscu.
- Obserwuj skórę i pytaj pacjenta - brak zaczerwienienia i komfort termiczny to podstawa.
- Używaj trybu impulsowego z kontrolą cyklu pracy - więcej o tym poniżej.
- Używaj większej plamki (np. 22 mm) - mniejsza gęstość mocy na powierzchni, głębsza penetracja.
Czym jest cykl pracy (duty cycle)?
Cykl pracy to procent czasu, w którym laser w trybie impulsowym emituje światło. Przykład:
Cykl pracy = (czas emisji / czas cyklu) × 100%
- 100% = tryb ciągły
- 50% = połowa czasu emisji, połowa przerwy
- 10% = krótka emisja, długa przerwa – minimalne nagrzewanie
Korzyści z regulacji cyklu pracy:
- Precyzyjne dawkowanie energii - przy tej samej mocy szczytowej.
- Większe bezpieczeństwo skóry - więcej czasu na chłodzenie tkanek.
- Możliwość różnicowania efektu biologicznego - od biostymulacji po działanie przeciwbólowe.
Jak dobrać cykl pracy?
| Cel terapii | Zalecany cykl pracy |
|---|---|
| Biostymulacja (gojenie, regeneracja) | 10–20% |
| Działanie przeciwzapalne | 20–50% |
| Działanie przeciwbólowe, głębokie tkanki | 50–100% |
Jak dobrać dawkę energii?
Dawki w zależności od celu terapii:
- 1–4 J/cm² - regeneracja, mikrokrążenie
- 4–8 J/cm² - działanie przeciwzapalne
- 8–12 J/cm² - działanie przeciwbólowe
- >12 J/cm² - głębokie struktury (stawy, powięzi)
Wybierając parametry, uwzględnij: wielkość plamki, głębokość celu terapeutycznego i powierzchnię zabiegową.
Jakie znaczenie ma wielkość optyki światła laserowego?
Większa optyka (22 mm zamiast 11 mm) bardziej rozprasza emitowaną energię już na wyjściu sondy, co zmniejsza intensywność plamki na powierzchni skóry, ale uzyskamy jednocześnie mniejsze rozproszenie fotonów pod powierzchnią skóry - tzw. efekt dyfrakcji bocznej. Większa plamka oznacza bardziej skupiony kierunek propagacji światła - czyli lepszą kolimację wiązki w tkance.
Zastosowanie większej optyki pozwala więc na większą głębokość penetracji przy mniejszym narażeniu na przegrzanie tkanek powierzchniowych. Pamiętajmy jednak, że rozproszenie światła w tkance jest złożonym zjawiskiem i zależy od wielu czynników.
Dowiedz się więcej:
